سلسله مقالات فرهنگ قرآنی و اسلامی فراغی (3)
(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریه همگرایی تمدن ها)
تحقیق : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی

تضمین روزی از سوی خدا

رزق و روزی همه موجودات مقدر و معین شده است.
خداوند در آیه 6 سوره هود : (وَمَا مِن دَآبَّةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِ رِزۡقُهَا وَيَعۡلَمُ مُسۡتَقَرَّهَا وَمُسۡتَوۡدَعَهَاۚ كُلّٞ فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٖ ٦) رزق و روزی همه جنبندگان و هر موجودی که نیاز به غذا و خوراک دارد را تضمین کرده و آن را امری حتمی و قطعی بر می شمارد . و این معنا را در اندیشه آدمی تقویت می کند که منشأ روزی رسانی خداوند است و آدمی نمی بایست این اندازه حرص داشته باشد. برخی ها با این تفکر که خداوند وی را نمی بیند و در میان این همه موجودات گم است گمان های ناروا در علم و قدرت خداوند می برند؛ از این رو می فرماید که خداوند به منزل و ماوای همیشگی و موقت همه جنبندگان آگاهی و علم دارد و غذای آنان را در همانجا روزانه تامین می کند.

در آیه 60 عنکبوت : (وَكَأَيِّن مِّن دَآبَّةٖ لَّا تَحۡمِلُ رِزۡقَهَا ٱللَّهُ يَرۡزُقُهَا وَإِيَّاكُمۡۚ وَهُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ ٦٠
) با کنایه این مطلب را گوشزد می کند که انسان نباید آن اندازه حرص غذا و روزی داشته باشد؛ زیرا دیده نشده که جنبنده ای از جنبندگان زمین روزی خویش را با خود حمل کند و ترس از گرسنگی و مرگ از بی غذایی داشته باشد ؛ بنابراین ، این اندازه حرص ورزیدن و دویدن برای روزی امری بیهوده است ؛ زیرا خداوند خوراک همه بندگان و جنبندگان روزی زمین را تضمین کرده است. بسیاری از جانداران، ناتوان از حمل روزی خویش و ذخیره سازی مواد غذایی هستند و روزانه روزی خویش را می خورند ولی با آنکه انسان از توان حمل غذا و انبار و ذخیره سازی آن برخوردار است باز هم حرص و ترس دارد و رفتاری دور از شأن و مقام انسانیت انجام می دهد و افکار نادرست در سر می پروراند.

به هر حال خدای متعال رزق و روزی همه انسان ها را تضمین کرده است و در آیات 151 سوره انعام و نیز 31 سوره اسراء و همچنین 132 سوره طه و 60 سوره عنکبوت این ضمانت را بارها تاکید کرده است . اگر رزق و روزی هرکسی مقدر و معین و تضمین شده و کسی که این امر را باور دارد دیگر حرص زدن و حتی ترک عبادت و بندگی کردن چه معنا و مفهومی دارد؟

حضرت مخدومقلی فراغی (رحمة الله علیه) این آیات نورانی قرآن مجید را مد نظر داشته و گوید :
یَریوزِنده هَر نه بار هر نارسه که جُنبنده نِنگ رِزقِنِی تقسیم اَدِب طیّار اَدَن رَبِّم جَلیل
هر چیزی که در روی زمین است حتی جنبندگان [کوچک و ناچیز] ، روزی آن توسط خداوند جلیل آماده و تقسیم شده است .

منابع :
۱- قرآن مجید
۲- دیوان حضرت مخدومقلی فراغی استاد عبدالجبار آخوند نیک نهاد
۳- نرم‌افزار دیوان مخدومقلی فراغی، با همکاری استادان عطاگزلی، تاقی‌زاده ، گری .
۴- مقاله ضمانت روزی از دیدگاه قرآن : پایگاه اطلاع رسانی حوزه .
۵- سایت جامع التفاسیر و الترجمات .