تطبیق ابیات فراغی با احادیث نبوی
بسم الله الرحمن الرحیم
تطبیق ابیات فراغی با احادیث نبوی
آراء و اندیشه های مخدوم قلی فراغی از دیدگاه قرآن و احادیث نبوی (۱۵)
(با همکاری بنیاد فرهنگی نظریۀ همگرایی تمدن ها)
تحقیق و بررسی : حافظ اراز محمد آخوند یمرلی
فهرست احادیث نبوی :
۱ـ اصحاب پیامبر مانند ستارگان آسمان
۲ـ دنیا مزرعۀ آخرت است
۳ـ به معلّمان خود احترام بگذارید
۴ـ دنیا زندان مؤمن و بهشت کافر است
۵ ـ جوان توبه کار محبوب خداوند
۶ ـ تواضع موجب سربلندی و تکبّر باعث سرافکندگی
۷ـ خداوند، اوّل اوّلهاست و آخر، آخرهاست
۸ ـ ارزش گریۀ یتیم در نزد خداوند
۹ـ انسان با محبوب خویش است
۱۰ـ نماز ستون دین
۱۱ـ خلقت نور محمد (ص) قبل از دیگر پیامبران
۱۲ـ سخت ترين بلاها وآزمايشها را پيامبران، پس از آنها صالحان و پيروانشان و …
۱۳ـ روزی که اعراب پابرهنه ساختمان‌های بلند می‌سازند
۱۴ـ نقش اخلاص در پذيرفته شدن اعمال
۱ـ اصحاب پیامبر مانند ستارگان آسمان
حدیث : اَصحابِی کَالنُّجُومِ فَبِایِّهِم اِقتَدَیتُم اِهتَدَیتُم
یاران من مانند ستارگان آسمانند، از هر کدام پیروی کنید، هدایت می شوید .
سن گویا مهتاب سن اصحابینگ اختر تاپدی تاجینگ آنینگ بیلن اهتدا
*
۲ـ دنیا مزرعۀ آخرت
حدیث : الدُّنیَا مَزرعَةُ الآخِرَةِ
دنیا مزرعۀ آخرت است .
دُنیا ، آخِرت نِنگ کَشت و کاری دور تُخم ساچاوَری ناگاه یاتِب سَن
*
۳ـ به معلّمان خود احترام بگذارید
حدیث : و َقِّرُوا مَن تَعلَمُونَ مِنهُ العِلمَ … (الجامع الصغیر ۹۶۲۸)
به کسی که از او علم آموخته اید احترام بگذارید .
بی قدرلار دشمنینگه دوست دیر تعلیم بران استادینگدن آیریلما
*
۴ـ دنیا زندان مؤمن و بهشت کافر است
حدیث : الدُّنيا سِجْنُ الْمُؤْمِنِ وَجَنَّةُ الْكافِرِ (مشکاة المصابیح ،۵۱۵۸)
دنیا زندان مؤمن و بهشت کافر است .
بوُ دنیا مؤمنه زندان قفس دیر قارا یر بارچانی قوچار ، یارانلار
*
انبیا و اولیا ، تارتدی بلالار دنیاده دنیانی مؤمن قۇلی‌غا چاهِ زندان ایله دی
*
۵ ـ جوان توبه کار محبوب خداوند
حدیث : اِنَّ اللهَ تَعالی یُحِبُّ الشابَّ التائبَ (الجامع الصغیر، رقم ۱۸۶۶)
خداوند متعال ، جوان توبه کار را دوست دارد .
ییگیت لیکده قیلسانگ توبه دردینگه کؤپ دوا بولار
*
۶ ـ تواضع موجب سربلندی و تکبّر باعث سرافکندگی
حدیث : مَن تَواضَعَ لِلّه رَفَعَهُ اللهَ … وَ مَن تَكَبَّرَ وَضَعَهُ اللهَ … (مشکاة المصابیح ،۵۱۱۹)
هر کس برای خداوند فروتنی کند ، خدا او را بالا می‌آورد و هر کس تکبر ورزد خداوند او را به زیر می‌کشد .
کَم لِک اَیله کَمال بار مَن مَن لِک ده زوال بار
٭
اوّل آقان یردن آقارمیش آریق من- منلیک اده‌نینگ طنابی چۆیرۆک
*
۷ـ خداوند، اوّل اوّلهاست و آخر، آخرهاست
حدیث : اللَّهُمَّ أَنْتَ الأوَّلُ فليسَ قَبْلَكَ شيءٌ ، وَأَنْتَ الآخِرُ فليسَ بَعْدَكَ شيءٌ (صحيح مسلم)
یا الله، اول تويى و قبل از تو چيزى وجود ندارد؛ آخر تويى و بعد از تو چيزى نيست؛
اوّلینگا یوق غایت آخرینگ بی نهایت
*
۸ ـ ارزش گریۀ یتیم در نزد خداوند
حدیث : إنّ اليتيم إذا بكى اهتز لبكائه عرش الرحمن
هر گاه يتيمى بگريد ، عرش الهى به لرزه درآيد.
قلم تیترأر یتیم‌لرینگ زاریندان جوشغون گچر عاشقلارینگ سریندن
*
۹ـ انسان با محبوب خویش است
حدیث : ألمرْءُ مَع مَنْ أَحَبَّ (مشکاة المصابیح ،۵۰۰۸)
هر شخصی با کسی خواهد بود که او را دوست دارد .
و نیز حدیث : مَنْ تَشَبَّهَ بِقَوْمٍ فَهُوَ مِنْهُمْ (مشکاة المصابیح ،۴۳۴۷)
هر كه خود را به قومى مانند سازد ، از جملۀ آنان باشد .
هر کیمسه اوز سؤودوگی‌نینگ یانیندان بیله همدم بو‌لو‌پ قوپسا گرکدیر
*
۱۰ـ نماز ستون دین
حدیث : الصَّلَاةُ عِمَادُ الدِّينِ (الجامع الصغیر، رقم ۵۱۸۵)
نماز ستون دین است .
نماز دان ستون قیلسا ایمان تاپغای حالانی
*
۱۱ـ خلقت نور محمد (ص) قبل از دیگر پیامبران
حدیث : كنتُ أوّلَ النّاسِ في الخَلقِ ، و آخِرُهُم في البَعثِ . (الجامع الصغیر، رقم ۶۴۲۳)
من نخستين كسى هستم كه آفريده شد و آخرين پيامبرى هستم كه مبعوث گشت .
ـ حدیث : كنت نبيا وآدم بين الروح والجسد (الجامع الصغیر، رقم ۶۴۲۴)
من نبی بودم آنگاه که آدم بین روح و جسد بود.
اوّل اۏل کیم حق یاراتدی بارچا عالمدن بورون
مصطفی‌نینگ نورونی خورشید تابان ایله‌‌‌دی
*
۱۲ـ سخت ترين بلاها وآزمايشها را پيامبران، پس از آنها صالحان و پيروانشان و …
حدیث : أَشَدُّ النَّاسِ بَلاَءً الأَنْبِيَاءُ ثُمَّ الصَّالِحُونَ ثُمَّ الأَمْثَلُ فَالأَمْثَلُ يُبْتَلَى الرَّجُلُ عَلَى حَسَبِ دِينِهِ فَإِنْ كَانَ فی دِينِهِ صَلْباً اِشتَدَّ بَلاَؤُهُ … (الجامع الصغیر، رقم ۱۰۵۴)
پیامبران بیشتر از همۀ مردم به وسیلۀ بلا مورد آزمایش قرار می گیرند . بعد از پیامبران صالحان ، بعد از صالحان به ترتیب صلاحیت بیشتر ، مورد ابتلای بیشتر واقع می شوند .[ یعنی انسان به تناسب قدرت ایمانش به آزمایش گذاشته می شود . اگر ایمانش قویتر باشد امتحانش سخت تر است.]
انبیا و اولیا ، تارتدی بلالار دنیاده دنیانی مؤمن قۇلی‌غا چاهِ زندان ایله دی
انبیالارنینگ نصیبی بولدی رنج و محنتی چون ازلدن قسمت اردی ، تانگری فرمان ایله دی
کوپ بلالار تارتدی‌لار مشرک لریندن کیم آلار حق یولودا اول ارن‌لار بارچاسی جان ایله دی
بیلمه دی اول ناسزا لار انبیا لار قدرینی حق تعالی اول گروهنی کور و نادان ایله دی
*
۱۳ـ روزی که اعراب پابرهنه ساختمان‌های بلند می‌سازند
حدیث : … قَالَ فَأخبِرنِی عَنِ السَّاعَةِ قَالَ مَا المَسؤُولُ عَنهَا بِأَعلَمَ مِنَ السَّائِلِ قَالَ فَأَخبِرنِی عَن أِمَارتِهَا قَالَ أَن تَلِدَ الأَمَةُ رَبَّتَهَا وَأَن تَرَى الحُفَاةَ العُرَاةَ العَالَةَ رِعَاءَ الشَّاءِ یَتَطَاوَلُونَ فِی البُنیَان …(بخاری، مسلم، ترمذی، نسائی)
گفت مرا از روز قیامت خبر ده ، فرمود : پرسیده شده (در این مسأله) داناتر از پرسنده نیست ، آن مرد [جبرئیل علیه السلام] گفت : پس مرا از نشانه های قیامت باخبر ساز ، فرمود : آنکه کنیز ارباب و مالکش را بزاید (۱) ، و پابرهنگان و تن برهنه ها ، و گرسنه های گوسفندچران را می بینی که در ساختمان ها بر یکدیگر سبقت می جویند .(۲)
گلّه‌بان اربابا دؤنوب، بولمُوش اربابلار امیر
شاه‌لارا یۏقدۇر اطاعت ، ایلی نافرجام اولور
…………………………
توضیح : (۱) ـ مراد این است که مردان از جاریه ها تمتّع نموده و از آن ها فرزندانی به دنیا بیایند ، در این صورت اگر پدرانشان بمیرند آن ها ارث می برند و مالک و سیّد مادران خود می شوند .
(۲) ـ کنایه از تغییر اوضاع مردمان و ثروت اندوزی و فخر فروشی است . (التاج الاصول ، ج ۱ ، رقم حدیث ۱)
***
۱۴ـ نقش اخلاص در پذيرفته شدن اعمال
حدیث : أخْلِصوا أعْمالَكُم للّه ِ ؛ فإنَّ اللّه َ لا يَقْبَلُ إلاّ ما خَلَصَ لَهُ .(الجامع الصغیر،۲۹۹)
اعمال خود را براى خدا خالص گردانيد؛ زيرا خداوند نپذيرد، مگر آنچه را كه خالص براى او باشد
اجابت نشانینا، نیاز اوقوم دوش گلمز
اخلاص بیله تیلنگن، درگاهینگدان بوش گلمز
…………………………
منابع :
۱ـ مشکاة المصابیح ۲ـ الجامع الصغیر ۳ـ التاج الاصول ۴ـ صحيح بخاری، مسلم، ترمذی، نسائی)
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.